10. Bepalingen
10.1 Administratieve discretie
Deze bepalingen omschrijven kledingvoorschriften, protesten, schemaprocedures en andere zaken die niet bij de spelregels horen maar wel vast dienen te staan voor ieder evenement. Sommige aspecten uit deze bepalingen variëren van toernooi tot toernooi, zoals bijvoorbeeld het aantal te spelen racks / sets en de breakvolgorde bij 9-ball. De toernooileiding heeft het recht deze bepalingen te hanteren. Wanneer de bepalingen en de spelregels niet overeenstemmen, hebben de spelregels altijd voorrang.
10.2 Uitzonderingen op de regels
De oorspronkelijke spelregels mogen niet worden gewijzigd, tenzij een officiële verklaring wordt afgegeven door de WPA Sports Director of een andere WPA-official voor het specifieke evenement. Een geschreven verklaring aangaande een regelwijziging dient inzichtelijk te zijn tijdens de spelersbijeenkomst.
10.3 Kledingvoorschriften
De kleding van elke speler moet altijd in overeenstemming zijn met het toernooi of de wedstrijd en behoort schoon, gepast en in goede staat te zijn. Indien een speler onzeker is over het voldoen aan de voorschriften, dient hij dit voor aanvang van de wedstrijd of het toernooi te vragen aan de toernooileiding. Het oordeel van deze toernooileiding is hierbij bindend. In uitzonderlijke gevallen kan de toernooileiding een speler die niet voldoet aan de kledingvoorschriften toestaan te spelen. Een speler kan voor het overtreden van de kledingvoorschriften gediskwalificeerd worden. Indien geen specifieke aankondiging is gedaan voor het toernooi, is de WPA Dress Code van toepassing. De huidige eisen voor het wereldkampioenschap en de World Tour-evenementen zijn als volgt:
- 10.3.1 Heren
Heren mogen een regulier shirt met kraag of polo-shirt dragen in elke willekeurige kleur. Het shirt dient in de broek te worden gedragen en dient schoon en in goede conditie te zijn. T-shirts zijn niet toegestaan en het shirt moet ten minste korte mouwen hebben.
De pantalon dient schoon en in goede conditie te zijn en mag elke willekeurige kleur zijn. Het dragen van denim/jeansstof is niet toegestaan, jeansdesign wel. De schoenen moeten in goede conditie zijn en bij de outfit passen. Sneakers en sandalen zijn niet toegestaan. Sportschoenen met een donkere (kunst-)lederen afwerking zijn toegestaan, maar de toernooileiding heeft hierin het beslissende oordeel.
10.3.2 Dames
Dames mogen een shirt, jurk, blouse of polo shirt dragen. T-shirts zijn niet toegestaan.
De pantalon dient schoon en in goede conditie te zijn en mag elke willekeurige kleur zijn. Het dragen van denim/jeansstof is niet toegestaan, jeansdesign wel. Dames mogen een rok dragen die ten minste over de knie moet vallen.
De schoenen moeten in goede conditie zijn en bij de outfit passen. Sneakers en sandalen zijn niet toegestaan. Sportschoenen met een donkere (kunst-) lederen afwerking zijn toegestaan, maar de toernooileiding heeft hierin het beslissende oordeel.
10.4 Racken / tappen van de ballen
Het tappen van het rack houdt in dat de ballen in de gaten van een template worden gelegd en dan op vaste posities in het laken wordt ‘getapt’ (getikt). Deze procedure vervangt het gebruik van een traditionele driehoek en bewerkstelligt een snel, strak rack. De keuze voor het tappen of traditioneel racken is een keuze van de toernooileiding. Spelers mogen nooit ballen tappen, alleen toernooileiding of toernooiofficials mogen het rack-gebied tappen of opnieuw tappen. Meer informatie over tappen en templates is verkrijgbaar bij de WPA Sports Director.
10.5 Spelen met een ‘area’-scheidsrechter
Er kan bij een toernooi sprake zijn van een area-scheidsrechter (gedeelde scheidsrechter), die de verantwoordelijkheid heeft over meerdere tafels en derhalve niet continu bij één tafel aanwezig kan zijn. In een dergelijke situatie is het de verantwoordelijkheid van de spelers om toe te zien op het naleven van de regels. De aanbevolen wijze om met een dergelijke situatie om te gaan, is als volgt:
De wachtende speler vervult alle taken van de scheidsrechter. Indien de spelende speler bij een specifiek shot van mening is dat de wachtende speler geen correct oordeel kan vellen over het shot, dient hij de area-scheidsrechter te vragen dit te doen. De wachtende speler mag ditzelfde doen, indien hij van mening is dat hij zelf geen correct oordeel kan vellen over het shot. Beide spelers hebben het recht het spel tijdelijk stil te leggen, totdat hij instemt met de manier waarop de arbitrage geschiedt.
Indien er onenigheid is tussen twee spelers in een wedstrijd zonder scheidsrechter, waarbij de area-scheidsrechter wordt gevraagd te oordelen over een situatie die hij niet heeft gezien, dient hij zichzelf hierover zo zorgvuldig mogelijk te informeren. Onafhankelijke getuigen, videobeelden of de situatie reconstrueren zijn hierbij mogelijkheden. Indien de area-scheidsrechter wordt gevraagd te oordelen over het al of niet plaatsvinden van een foul, waarbij één speler claimt dat er wel een foul werd gemaakt en de andere claimt dat er geen foul werd gemaakt, wordt aangenomen dat er geen foul is gemaakt.
10.6 Bestraffen van onsportief gedrag
De regels en bepalingen bieden de scheidsrechters en andere toernooi officials voldoende mogelijkheden in het bestraffen van onsportief gedrag. Verscheidene factoren moeten in overweging worden genomen bij zulke straffen, zoals eerdere vergelijkwaardige gedragingen, eerdere waarschuwingen, ernst van de overtreding en eventueel medegedeelde informatie bij de spelersbijeenkomst voorafgaand aan het toernooi. Tot slot zal ook het niveau van de speler overwogen moeten worden, omdat van professionele spelers verwacht kan worden dat de regels hun volkomen bekend zijn, waar relatieve beginners onbekend kunnen zijn met de toepassingen van diverse regels.
10.7 Protest aantekenen
Indien een speler een besluit wil laten nemen, dient hij dit te laten doen door de scheidsrechter. De scheidsrechter zal zijn besluit baseren op elk gegeven dat hij daarvoor geschikt acht. Indien de speler hier protest tegen wil aantekenen, kan hij contact opnemen met de hoofdscheidsrechter en hierna bij de toernooi-director. Bij elk regulier toernooi is het besluit van de toernooi-director bindend. Bij het WPA Wereldkampioenschap is een hoger beroep mogelijk bij de WPA Sports Director, indien aanwezig. Een borg van $100,- van de persoon die beroep aantekent, is hierbij noodzakelijk en deze zal aan de WPA komen te vervallen indien de betreffende speler in het ongelijk wordt gesteld.
Een speler heeft bij een bepaalde beslissing eenmaal het recht een scheidsrechter te vragen zijn oordeel te herzien. Een tweede verzoek over dezelfde situatie zal worden beschouwd als onsportief gedrag.
10.8 Instructies voor scheidsrechters
De scheidsrechter zal alle feiten die betrekking hebben op de spelregels vaststellen, voorwaarden voor eerlijk spel garanderen, fouls callen en hierbij aanvullende acties ondernemen. Indien eerlijk spel niet gegarandeerd kan worden, zal de scheidsrechter het spel stilleggen. Het spel zal ook stilgelegd worden indien protest tegen een scheidsrechtersbeslissing aangetekend is. De scheidsrechter callt fouls en andere specifieke situaties zoals omschreven in de regels. Hij zal antwoord geven bij bepaalde vragen zoals op hoeveel fouls hij staat. De scheidsrechter mag geen antwoord geven op vragen over het toepassen van de regels en andere aspecten waarvan de regels niet stellen dat hij verplicht is antwoord te geven. Hij mag de speler assisteren met het pakken en wegnemen van de mechanische brug. Indien nodig kan de scheidsrechter assisteren met het aan de kant houden van de verlichting. Indien het betreffende spelsoort een drie-foulregel kent, zal de scheidsrechter bij de tweede foul van een speler dit direct na het maken van de foul moeten aangeven aan die speler, alsmede bij het terug aan tafel keren van de betreffende speler.
Het geven van de eerste waarschuwing is niet verplicht volgens de regels, maar is bedoeld om eventuele latere misverstanden te voorkomen. Indien gebruik wordt gemaakt van een (voor de spelers zichtbaar) scorebord waarop de fouls worden bijgehouden, is dit afdoende voor het voldoen aan de waarschuwingseis.
10.9 Scheidsrechters antwoordverplichting
De scheidsrechter zal vragen van de spelers beantwoorden met betrekking tot objectieve feiten, zoals of een bal in de rack area ligt, of een bal in het hoofdveld ligt, wat de score is, hoeveel punten nog benodigd zijn voor de winst, of hijzelf of zijn tegenstander op één of twee fouls staat, welke regel van toepassing is bij het maken van een bepaald shot, enz. Indien gevraagd naar uitleg van een bepaalde regel, zal de scheidsrechter die regel zo goed mogelijk uitleggen, maar er kunnen alleen rechten worden ontleend aan de feitelijke regels en niet aan de gegeven informatie door de scheidsrechter. De scheidsrechter mag geen subjectieve informatie geven die invloed heeft op het spel, zoals hoe de tafel speelt, of een bepaalde combinatie gemaakt kan worden, of een legale hit kan worden gemaakt op een bepaald shot, enz.
10.10 Eight Ball toevoeging
Indien de tafel niet meer open is en een speler per ongeluk een bal van zijn tegenstander aanspeelt en pot, dient de foul te worden gecalld vóór het spelen van het volgende shot. Na erkenning van beide spelers of de scheidsrechter dat de groepen zijn verruild, zal het spel worden gestopt en zal het rack opnieuw worden gespeeld, waarbij de originele breaker opnieuw breakt.
10.11 Een positie herstellen
Bij elke situatie waar een bepaalde positie hersteld moet worden, is dit de taak en verantwoordelijk van de scheidsrechter. Hij mag zijn mening baseren op elke, naar zijn mening toepasselijke manier. Hij mag één of beide spelers naar hun mening vragen, maar de mening van de betreffende speler is niet bindend en kan van worden afgeweken. Beide spelers mogen het oordeel van de scheidsrechter eenmaal ter discussie stellen, maar daarna is het aan de scheidsrechter om de positie te herstellen.
10.12 Akkoord gaan met het materiaal
Na de start van een toernooi of bepaalde wedstrijd heeft de speler geen recht meer de kwaliteit of legaliteit van het materiaal onder de verantwoordelijkheid van de toernooileiding aan de orde te stellen, tenzij hij hierbij wordt gesteund door de scheidsrechter of Tournament Director. Elk protest dient vooraf ingediend te worden.
10.13 Het leegmaken van pockets
Een bal is pas gepot, indien hij voldoet aan alle voorwaarden zoals beschreven bij definitie 9.3 Gepotte bal. Hoewel het de taak is van de scheidsrechter om de pockets tijdig leeg te maken, ligt de eindverantwoordelijkheid voor het niet maken van fouls bij de speler. Indien geen scheidsrechter aanwezig is, bijvoorbeeld bij een area-scheidsrechter, mag de speler deze taak zelf op zich nemen, mits hij zijn bedoeling kenbaar maakt aan zijn tegenstander.
10.14 Time out
Tenzij door de toernooileiding iets anders wordt aangegeven, mag elke speler één time out nemen van maximaal vijf minuten voor negen racks per wedstrijd bij Eight Ball en dertien racks per wedstrijd bij Nine Ball. Bij kortere wedstrijden mag geen time out worden genomen. Om gebruik te maken van een time out, moet een speler:
- (a) dit kenbaar maken aan de scheidsrechter
- (b) opmerken dat de scheidsrechter dit heeft begrepen en dit op het wedstrijdformulier aangeeft
- (c) opmerken dat de scheidsrechter op de tafel aangeeft dat het spel tijdelijk is stilgelegd (gangbare procedure is het op tafel leggen van een keu).
De tegenstander dient in zijn stoel te blijven zitten tijdens de time out. Doet hij dit niet en geeft hij andere invulling aan de time out van zijn tegenstander, zal dit worden beschouwd als een time out voor de betreffende speler en zullen geen verdere time outs worden toegestaan.
De time out bij Eight Ball en Nine Ball wordt genomen tussen racks door en het spel wordt stilgelegd. De time out bij 14.1 Continuous Pool begint tussen racks door. De speler aan tafel mag zijn beurt voortzetten indien de tegenstander zijn time out gebruikt. Indien de niet-speler zijn time out neemt, moet hij erop toezien dat er een scheidsrechter aanwezig is bij de tafel, anders geeft hij het recht op te protesteren tegen eventuele situaties op tafel. Een speler die gebruik maakt van zijn time out, moet zich ervan bewust zijn dat de invulling van zijn time out binnen zijn verantwoordelijkheid als speler valt en elke afwijking daarvan kan vallen onder onsportief gedrag.
Een speler kan op medische gronden aanspraak maken op meerdere time outs. Beslissingsbevoegdheid hierin ligt bij de Tournament Director.
10.15 Volgorde van breaken
Om te bepalen wie er mag breaken na het eerste rack, kan de toernooileiding ervoor kiezen af te wijken van de standaardprocedure uit de spelregels. Zo kan gekozen worden voor bijvoorbeeld “winner breaks” (de winnaar van het vorige rack breakt het volgende rack) of het afwisselen van drie opeenvolgende breaks per speler.
10.16 Rack bij Nine Ball
Regel 2.2 omschrijft het racken van de ballen bij Nine Ball, waarbij, behalve de 1 en de 9, de ballen willekeurig worden gerackt en geen vast patroon wordt aangehouden. Indien niet de scheidsrechter rackt en een speler van mening is dat de andere speler opzettelijk een bepaald patroon hanteert bij het racken van de ballen, mag hij dit aan de orde stellen bij een official (dit kan een toernooileider, (hoofd)scheidsrechter, Sports Director of een andere official zijn). Indien de betreffende official vaststelt dat de betreffende speler inderdaad een bepaald patroon hanteert, zal deze speler een officiële waarschuwing krijgen. Indien de speler na deze waarschuwing opnieuw een bepaald patroon hanteert, zal hij worden bestraft wegens onsportief gedrag.
10.17 Eisen aan de open break
De toernooileiding mag aanvullende eisen stellen aan een open break bij bepaalde spelsoorten zoals Nine Ball. Een voorbeeld hiervan is dat drie objectballen de hoofdlijn moeten passeren of gepot moeten worden.
10.18 Cue ball doen afwijken bij de break
Het kan zijn dat een speler bij een miscue op de break probeert de cue ball van pad te veranderen door middel van zijn keu of iets anders. Dit valt onder practice. Practice-overtredingen zijn absoluut verboden, en vallen onder 7.16 Onsportief gedrag (b). Spelers mogen nooit met opzet een bal aanraken m.u.v. een voorwaartse stroke beweging bij de cue ball. De straf voor deze overtreding zal door de scheidsrechter worden bepaald in overeenstemming met regel 7.16 Onsportief gedrag.
10.19 Shot clock
Een shot clock kan op elk moment in een wedstrijd worden aangevraagd door een toernooiofficial of één van de spelers. De toernooileiding of een andere toernooiofficial neemt het besluit om de shot clock toe te passen. Indien de shot clock wordt toegepast, geldt deze voor beide spelers, een officiële tijdwaarnemer zal gedurende het restant van de wedstrijd de tijd klokken. Als richtlijn geldt een shot clock van 35 seconden, waarbij een waarschuwing volgt als 10 seconden resteren. Beide spelers krijgen één extensie per rack van 25 seconden. De shot clock zal starten nadat alle ballen stilliggen en niet meer spinnen. De shot clock eindigt wanneer de pomerans van de keu de cue ball raakt als begin van een stoot of als de tijd voor de speler is verlopen. Indien de tijd is verlopen, is dat een standaard-foul.
10.20 Alleen cue ball fouls
Indien geen scheidsrechter aanwezig is, kan gespeeld worden met alleen cue ball fouls. Dat wil zeggen, het aanraken of doen bewegen van objectballen is geen foul, behalve wanneer het de uitkomst van het gespeelde shot beïnvloedt, de geraakte bal de positie van een andere bal verandert, of er een willekeurige bal over de positie rolt waar de bewogen bal eerst lag. Indien dit niet gebeurt, krijgt de tegenstander de mogelijkheid de ballen te laten liggen zoals ze in de nieuwe situatie liggen, of de bewogen bal zo goed mogelijk terug te leggen op zijn oorspronkelijke plaats, in overleg met de speler aan tafel. Indien een speler verder speelt, zonder zijn tegenstander die mogelijkheid te geven, is dat een foul.
10.21 Late start
De spelers moeten op de aanvangstijd bij de tafel zijn en gereed om de wedstrijd aan te vangen. Indien een speler te laat is, heeft hij 15 minuten om zich wedstrijdklaar bij zijn toegewezen tafel te melden, anders verliest hij de wedstrijd. Het wordt aanbevolen na 5 minuten een tweede oproep te doen, na 10 minuten een derde oproep en na 14 minuten een laatste-minuut oproep. Voor spelers die herhaaldelijk te laat komen, kunnen striktere eisen worden gesteld.
10.22 Inmenging van buitenaf
De scheidsrechter moet er zorg voor dragen dat inmenging van buitenaf wordt voorkomen, zoals door een toeschouwer of speler van een andere tafel. Hierbij kan hij het spel stilleggen. Inmenging kan zowel verbaal als fysiek zijn.
10.23 Coachen
Het is een speler toegestaan advies van een coach te krijgen tijdens een wedstrijd. Dit mag niet op continue shot-by-shot basis, welke de aard van het spel beïnvloedt. Het is de taak van de scheidsrechter en toernooileiding om hier grenzen aan te stellen. Een time out kan gebruikt worden om hulp van de coach te krijgen. De coach mag niet in de buurt van de tafel komen. Indien de scheidsrechter van mening is dat de coach zich in de wedstrijd mengt of invloed uitoefent op het spel, kan hij de coach opdragen zich op afstand te houden van de wedstrijd.
10.24 Hand van God
Indien zich iets voordoet tijdens de wedstrijd, wat niet wordt omschreven in deze regels en bepalingen, bepaalt de scheidsrechter hoe hier op eerlijke wijze mee om wordt gegaan. Het zou bijvoorbeeld noodzakelijk kunnen zijn een rack verder te spelen op een andere tafel, waarbij gehandeld kan worden volgens de regels van een patstelling, als de positie niet kan worden gereconstrueerd.
10.25 In de spelersstoel blijven zitten
De niet-speler dient in zijn stoel te blijven zitten als de tegenstander aan tafel is. Indien een speler tijdens de wedstrijd de tafel wil verlaten, dient hij te allen tijde toestemming te vragen en krijgen van de scheidsrechter. Het verlaten van de tafel zonder toestemming van de scheidsrechter zal worden behandeld als onsportief gedrag.
10.26 Split hits
Indien de cue ball een legaal aan te spelen bal en niet legaal aan te spelen bal tegelijkertijd raakt, waarbij niet kan worden bepaald of één van beide ballen eerder werd geraakt, zal worden aangenomen dat de legaal aan te spelen bal eerst was geraakt.
10.27 Callen van vastliggende ballen
De scheidsrechter dient zorgvuldig om te gaan met het onderzoeken en callen van het al of niet vastliggen van een bal aan een band of van de cue ball aan een andere bal. De niet-speler mag de scheidsrechter hieraan herinneren. De speler moet zijn tegenstander toestaan dit te verzoeken en moet de scheidsrechter tijd toestaan dit vast te stellen. Hij mag ook zelf om een call vragen.
